Εικόνα
Image
Εξώφυλλο για την έκθεση κρίσιμων παραμέτρων του NOESI.GR ✾ Ανασκόπηση θεμάτων αναπηρίας την τελευταία τριακονταετία (2025)
Περιγραφή
Κείμενο
Η Έκθεση έκτασης πενήντα σελίδων (50 σελ.) τονίζει ότι το ελληνικό σύστημα λειτουργεί ως «δίχτυ ασφαλείας» (παθητική προστασία από τη φτώχεια), αλλά όχι ως «ελατήριο» (ενεργός συμμετοχή και οικονομική αυτονομία). Παραθέτει, επίσης, καλές πρακτικές από χώρες της ΕΕ σε τομείς όπως η υποστηριζόμενη απασχόληση, τα προηγμένα συστήματα αξιολόγησης (ICF), τα μοντέλα ενταξιακής εκπαίδευσης, οι πολιτικές αποϊδρυματοποίησης και οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης.
Κείμενο

Κύρια Σημεία της Έκθεσης:

  • Νομοθετική και Θεσμική Εξέλιξη (1995-Σήμερα): Παρά τις σημαντικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, όπως η συνταγματική κατοχύρωση των δικαιωμάτων (2001) και η κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ (2012), η εφαρμογή αντιμετωπίζει προβλήματα. Ο Νόμος 2643/1998 θέσπισε ποσοστώσεις για την απασχόληση, αλλά δεν οδήγησε σε πραγματική ένταξη.
  • Κοινωνική Προστασία και Υγεία: Τα επιδόματα αναπηρίας αποτελούν σημαντικό «δίχτυ ασφαλείας» κατά της φτώχειας. Η ψηφιοποίηση των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) με τον Νόμο 3863/2010 ήταν ένα βήμα εκσυγχρονισμού, αλλά η γραφειοκρατία, οι καθυστερήσεις και η ιατρική λογική στην αξιολόγηση παραμένουν προβλήματα.
  • Ενταξιακή Εκπαίδευση: Ο Νόμος 3699/2008 εισήγαγε την έννοια της ενταξιακής εκπαίδευσης και της παράλληλης στήριξης, με οφέλη αλλά και προκλήσεις όπως οι ελλείψεις σε μόνιμο και εξειδικευμένο προσωπικό και οι ανεπαρκείς κτιριακές υποδομές.
  • Απασχόληση: Η Ελλάδα κατατάσσεται στις χειρότερες θέσεις της ΕΕ όσον αφορά το ποσοστό οικονομικής ενεργότητας των ΑμεΑ (25,3% έναντι 56,4% του ευρωπαϊκού μέσου όρου). Η ποσόστωση δεν αντιμετωπίζει τις υποκείμενες αιτίες της ανεργίας, όπως οι διακρίσεις και η έλλειψη προσβασιμότητας.
  • Κοινωνικές Στάσεις και Προσβασιμότητα: Υπάρχει υψηλή θεωρητική αποδοχή της ισότητας, αλλά στην πράξη επικρατεί «προκατάληψη, συμπόνια και αδιαφορία», όπως φαίνεται από την ανεπαρκή προσβασιμότητα σε αστικές περιοχές εκτός τουριστικού ενδιαφέροντος.
  • Συγκριτική Ανάλυση με την ΕΕ: Η Ελλάδα υστερεί σε δείκτες απασχόλησης και στην αποϊδρυματοποίηση, χρηματοδοτώντας ακόμα ιδρυματικές δομές. Τα πιλοτικά προγράμματα «Προσωπικός Βοηθός» και «Ψηφιακή Εκπαίδευση» βρίσκονται σε εξέλιξη, με σκοπό την επέκτασή τους.

Συμπεράσματα και Προτάσεις Πολιτικής:

  • Ριζική αναμόρφωση του συστήματος πιστοποίησης, με υιοθέτηση λειτουργικού μοντέλου αξιολόγησης βάσει της Διεθνούς Ταξινόμησης της Λειτουργικότητας, της Αναπηρίας και της Υγείας (ICF).
  • Αναβάθμιση της Ειδικής Αγωγής με μονιμοποίηση προσωπικού και κάλυψη κενών.
  • Ενεργοποίηση της αγοράς εργασίας με κίνητρα για επιχειρήσεις και υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού, αντί των ποσοστώσεων.
  • Προώθηση της κοινωνικής αλλαγής μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης και ενεργού συμμετοχής των ΑμεΑ.
  • Δημιουργία Ενιαίου Συστήματος Παροχών και Υπηρεσιών, με ολοκληρωμένη κάλυψη, συντονισμό φορέων και εξατομικευμένη υποστήριξη.
  • Επένδυση στην πρόληψη της αναπηρίας και την έγκαιρη παρέμβαση, ιδίως στην παιδική ηλικία.
  • Αξιοποίηση του ρόλου των μέσων μαζικής ενημέρωσης στην αλλαγή των κοινωνικών στάσεων.